Cookie Control - Electro-info Elektronika samochodowa Informatyka programowanie,vebasta Starachowice wykorzystuje cookies do przechowywania informacji na twoim komputerze. [Przeczytaj informacje o używanych przez nas Cookies].
Kliknij przycisk Akceptuj Cookies, aby zaakceptować Cookies.
Opisany przyrząd jest potocznie nazywany w literaturze skrótem TDO (Trans-Dip- , Oscilłator), który jest odpowiednikiem < lampowego GDO (Grid-Dip-Oscillator).Wykonany model jest wykorzystywany
w szerokim zakresie częstotliwości jako:
- generator niemodulowanych sygnałów w.cz. ze wskaźnikiem amplitudy generowanego napięcia
- generator sygnałów o modulowanej amplitudzie
- kalibrator kwarcowy
- falomierz absorpcyjny
- generator m.cz.
Schemat ideowy falomierza-generatora przedstawiono na rysunku 1. Podstawowym elementem TDO jest strojony obwód rezonansowy, w skład którego wchodzi wymienna nie ekranowana cewka umieszczona na zewnątrz przyrządu oraz kondensator obrotowy, zaopatrzony w podziałkę częstotliwości. Użyto kondensatora KPOM 80/165 z odbiornika „Koliber” (z równolegle połączonymi sekcjami). Generator w układzie Hartley'a wykonano z tranzystorem T2 (BF194). Rezystor polaryzacji bazy tranzystora T2 oznaczony gwiazdką należy dobrać przy włączonej cewce oraz ustawionym rotorze kondensatora w środkowym położeniu tak, aby prąd kolektora wynosił 1,5...2,0 mA. Napięcie w.cz. z generatora jest prostowane w układzie podwajacza napięcia z diodami D1, D2 typu DOG120. Tranzystor T1 jest wzmacniaczem prądu stałego mającym w obwodzie kolektora mikroamperomierz od magnetofonu ZK-140. Ze względu na duży współczynnik pokrycia każdego z zakresów konieczna jest regulacja czułości wskaźnika przy przestrajaniu generatora w pełnym zakresie częstotliwości. Czynność tę umożliwia potencjometr P1.
Podczas pracy urządzenia oraz ustawionym przełączniku w pozycji G, nie ekranowana cewka L promieniuje energię w.cz.o wybranej wartości częstotliwości. W tej pozycji mikroamperomierz wskazuje pewną wartość prądu zależną od ustawienia potencjometru P1. Sygnał w.cz. można odbierać dzięki sprzężeniu z wymienną cewką lub bezpośrednio z wyprowadzenia dołączonego do emitera T2.Jeżeli obwód rezonansowy TDO zostanie sprzęgnięty z innym obwodem o identycznej częstotliwości rezonansowej, mikroamperomierz wskaże spadek wartości prądu wzmacniacza. Dzieje się tak dlatego, że przy zgodności obu częstotliwości badany obwód pobiera część energii z obwodu generatora i jego amplituda zmniejsza się; występuje tak zwany „dip". Jeżeli brak jest zasilania generatora {przełącznik w pozycji F) układ działa jako falomierz absorpcyjny. Cewkę rezonansową można zastąpić układem z rys. 2. Otrzymamy wówczas schemat układu generatora kwarcowego. Na wyjściu w.cz. pojawia się wtedy sygnał o częstotliwości rezonansu równoległego kwarcu. Pracę generatora sygnalizuje wychylenie wskazówki mikroamperomierza.
Po ustawieniu przełącznika w pozycji M włącza się generator modulacyjny, pracujący z tranzystorem T3 w układzie Meissnera. Transformator wykonano na rdzeniu kubkowym F1001 przez nawinięcie trzech uzwojeń po 100 zwojów drutu DNEJ 01. W przypadku braku generacji należy skrzyżować doprowadzenia do bazy lub do kolektora tranzystora T3. Częstotliwość generacji można dobrać stosując odpowiedni kondensator w obwodzie kolektora.
Generator m.cz. zmontowano na małej płytce drukowanej, a generator w.cz.
i wzmacniacz bezpośrednio na wyprowadzeniach ośmiostykowej podstawki lampowej typu „oktal".
Cewki umieszczono w podstawkach oktalowych od starych lamp radiowych, a końce ich przylutowano do istniejących wyprowadzeń. Po ustaleniu wymaganej liczby zwojów cewkę zalano żywicą epoksydową oraz naklejono krążek z naniesionym numerem podzakresu. Dla poszczególnych podzakresów zastosowano cewki o następującej liczbie zwojów:
0,35...1 MHz - 170 zw. DNE 0,1, odczep po 40 zwoju,
1...3.5 MHz - 50 zw. DNE 0,2, odczep po 15 zwoju,
3.5... 12 MHz - 14 zw. DNE 0,5, odczep po 5 zwoju,
12...35MHz-5zw. DNE 0,8, odczep po 2 zwoju,
35... 100 MHz - 1 zw. CuAg 1,0, odczep dobrany doświadczalnie tak, aby dla maksimum wychylenia mikroamperomierza uzyskać minimalną wartość pojemności kondensatora.
Średnica wszystkich cewek wynosi 2,5 cm, zaś miejsca odczepu wyznaczono, licząc zwoje od strony masy.
Ze względu na fakt, że podzakresy 0,35... 1,
3.5...12, 35...100, jak również 1...3,5,
12...35 mają bardzo zbliżony charakter podziałki, można zastosować tylko dwie podziałki. Wzorcowanie przyrządu można przeprowadzić przez porównanie obranej częstotliwości z dobrze zestrojonym odbiornikiem, falomierzem cyfrowym lub generatorem w.cz.
Mając do dyspozycji mikroamperomierz
o czułości 50 |xA, np. M592 (produkcji radzieckiej) oraz rezygnując z modulacji amplitudy można układ elektryczny z rys.1 uprościć do postaci przedstawionej na rys. 3. Należy nadmienić, że bezpośredni montaż generatora na wyprowadzeniach podstawki oktal zapewnia bardzo krótkie połączenia w obwodzie generującym, co jest bardzo istotne szczególnie w zakresie UKF.
Części składowe obudowy falomierza-generatora przedstawiono na rys. 4.
Obudowę wykonano przez wygięcie w kształt litery U dwóch płytek z blachy aluminiowej o grubości 1 mm. Sposób montażu obudowy przedstawiono na rys. 5. Na górną część obudowy naklejono biały karton, na który naniesiono podziałkę oraz napisy. Całość przykryto płytką „pleksi" 'z odpowiednio wyciętymi otworami na przełączniki, mikroamperomierz itd. Urządzenie jest zasilane z baterii 9 V typu 6F22 umocowanej wewnątrz obudowy -jak to przedstawiono na rys. 5.
Układ opisanego wyżej modelu, po zastosowaniu podstawki ceramicznej, tranzystora BF200 zamiast BF194 i po usunięciu istniejących trymerów na kondensatorze zmiennym, umożliwił uzyskanie generowanej częstotliwości do około 160 MHz. W przypadku użycia cewki nawiniętej na pręcie ferrytowym (cewka od zakresu fal długich z odbiornika radiowego) otrzymano minimalną wartość częstotliwości około 150 kHz.
Opisany falomierz-generator umożliwia:
Pomiar częstotliwości rezonansowych pasywnego obwodu LC. W tym celu przełącznik ustawia się w pozycji G. Do cewki TDO zbliża się cewkę badanego obwodu LC i obraca pokrętłem z podziałką aż do uzyskania wyraźnego „dipu" na podział-ce mikroamperomierza. Mierzoną częstotliwość odczytuje się z podziałki przyrządu.
Strojenie obwodów rezonansowych w stanie pasywnym. Przełącznik wówczas znajduje się w pozycji G. Na skali przyrządu ustawia się żądaną wartość częstotliwości. Cewkę przyrządu sprzęga się ze strojonym obwodem i dostraja obwód do momentu uzyskania najmniejszego wychylenia wskazówki przyrządu.
Wyznaczanie częstotliwości rezonansowej czynnego obwodu drgań (pracującego w konkretnym układzie). Przełącznik ustawia się w pozycji F. Cewkę przyrządu sprzęga się z badanym obwodem i obraca pokrętłem przyrządu z podziałką aż do uzyskania maksymalnego wychylenia mikroamperomierza. Częstotliwość rezonansową odczytuje się ze skali przyrządu.
Strojenie nadajnika. Przełącznik ustawia się w pozycji F. Cewkę przyrządu sprzęga się z wyjściem antenowym sprawdzanego nadajnika, np. jednowstęgowego (oczywiście po obciążeniu wyjścia znamionową impedancją). Częstotliwość pracy nadajnika ustawiamy na podziałce przyrządu. Strojenie obwodów nadajnika odbywa się na maksimum wskazań mikroamperomierza, zaś modulator równoważy się na minimum wskazań.
Kontrola nadawania (monitor radiostacji). Do kontroli nośnej fali niemodulowanej przełącznik ustawia się w pozycji G. Do gniazda przyrządu włącza się słuchawki. Cewkę przyrządu sprzęga się z wyjściem antenowym. Należy pokręcić skalą przyrządu aż do uzyskania najbardziej przyjemnego tonu w słuchawkach. Do kontroli fali nośnej modulowanej amplitudowo przełącznik należy ustawić w pozycji F. Pozostałe czynności podano wyżej.
Generacja sygnałów w.cz. Przyrząd może służyć do orientacyjnego strojenia odbiorników po umieszczeniu go w bliskim sąsiedztwie wejścia antenowego odbiornika i ustawieniu na podziałce wymaganej wartości częstotliwości. Chcąc uzyskać sygnał modulowany amplitudowo należy ustawić dodatkowo przełącznik w pozycji M. Obwody odbiornika stroi się na maksimum mocy odbieranego sygnału. Kontrola aktywności i częstotliwości rezonatorów kwarcowych. Wyprowadzenia rezonatora łączy się „linkiem" z dwoma zwojami przewodu izolowanego nałożonymi na cewkę przyrządu. Przełącznik ustawia się w pozycji G. Skalą przyrządu należy obracać bardzo powoli, gdyż rezonans jest bardzo ostry.
Kalibrator kwarcowy. W tym celu cewkę pomiarową należy zastąpić przystawką z rezonatorem kwarcowym, wykonaną zgodnie z schematem z rys. 3, umieszczonym w cokole lampy typu oktal. Kondensator obrotowy ustawia się w skrajnym położeniu na maksimum częstotliwości. Jeżeli kwarc jest sprawny, to mikroamperomierz wskaże napięcie w.cz. Generator wówczas wytwarza częstotliwość równą częstotliwości podstawowej (rezonansu równoległego) kwarcu. Zastosowanie kwarcu o częstotliwości np. 1 MHz umożliwia kalibrację częstotliwości w odbiornikach. Równoległe włączenie do wyjścia generatora dowolnej diody w.cz. w szereg z rezystorem rzędu 4,7 kil powoduje silne zniekształcenia sygnału wyjściowego zwiększając w ten sposób zawartość harmonicznych i rozszerzając zakres kalibracji nawet do UKF.
Wskaźnik natężenia pola. Przełącznik znajduje się w pozycji F. TDO powinien być umieszczony w polu promieniowania anteny. W celu zwiększenia jego czułości z cewką przyrządu można złączyć kawałek przewodu pełniącego funkcję anteny. W ten sposób można określać charakterystykę promieniowania anteny. Czułość przyrządu musi pozostać stała przez cały czas pomiaru. Wskaźnik częstotliwości rezonansowych anten. W przypadku anten niesymetrycznych nakłada się na cewkę przyrządu „link" (2 zwoje), który łączy się z przewodem zasilającym antenę. Przełącznik ustawia się w pozycji G i obraca pokrętłem z podziałką aż do wystąpienia „dipu" W przypadku anten symetrycznych „link" musi mieć 3 zwoje, z których środkowy łączy się z masą TDO.
Pomiar indukcyjności cewek. W tym celu badaną cewkę należy połączyć w układ rezonansu równoległego z kondensatorem o znanej pojemności, po czym określić częstotliwość rezonansową tak powstałego obwodu LC.
Sprawdzanie torów m.cz. Ustawia się przełącznik w pozycji M. Sygnał akustyczny odbiera się z gniazda wyjściowego m.cz.
Generacja pasów poziomych w odbiorniku telewizyjnym. Cewkę przyrządu sprzęga się z wejściem antenowym odbiornika. Ustawia się przełącznik w pozycji GM i dostraja przyrządem do odpowiedniego kanału odbiornika. Przy częstotliwości modulującej 400 Hz na ekranie odbiornika pojawia się 8 pasów poziomych.
Przy korzystaniu z falomierza-generatora trzeba pamiętać, że dokładność pomiarów jest rzędu ±5... 10% i maleje przy zwiększaniu sprzężenia z urządzeniem badanym. Pierwszy najbardziej widoczny „dip" na podziałce oznacza właściwą częstotliwość rezonansową, pozostałe „dipy" (z reguły mniej wyraźne) są częstotliwościami harmonicznymi. Przy znajdowaniu częstotliwości rezonansowych obwodu RLC w układzie, „dip" może być mało wyraźny ze względu na tłumienie współpracujących tranzystorów. Przy pewnej wprawie można orientacyjnie określić dobroć badanego obwodu rezonansowego: im większa dobroć, tym „dip" jest ostrzejszy.
źródło Re7/84
Napisane przez electroinfo
dnia 04/30/2012
12508 czytań ·
Oceny
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony Zaloguj się lub zarejestruj, żeby móc zagłosować.
